Hoe nodig je iemand die buiten de groep valt terug naar binnen?

Het is vandaag de Landelijke Dag tegen Pesten. Een mooi moment om stil te staan bij de volgende vraag: hoe kunnen we mensen die zich niet fijn voelen in een groep meer betrekken? Vanuit daar hebben we Zorgmanager Lyzanne Doff-Sotta gevraagd wat pesten voor haar betekent. We ontdekten dat we ons allemaal weleens alleen hebben gevoeld in een groep. Daarom zouden we met elkaar juist de nabijheid moeten opzoeken en vieren dat iedereen mag zijn zoals die is. Lyzanne is in haar werk bij Careflex een verbinder. We doken dieper het onderwerp in en vroegen haar: hoe kun je iemand die zich niet zeker voelt in een groep weer in zijn kracht laten staan?

Laten we beginnen bij het begin. Waarom vind je het zo belangrijk om iets te delen over dit onderwerp?

Het onderwerp staat dicht bij me. Naast dat je op de werkvloer ziet dat begeleiders of cliënten zich niet thuis voelen in een groep, merk je dit ook op andere vlakken. We hebben allemaal een verleden. Ook ik ben hier ooit begonnen en ik weet dat dat veel van iemand kan vragen. Je staat op verschillende groepen en misschien heb je het gevoel dat je jezelf steeds moet bewijzen. Het kan veel spanning opleveren, daar heb ik ook last van gehad. Deze ervaring zet ik nu in bij het coachen van mijn nieuwe medewerkers.

Hoe doe je dat dan?

Vooral door heel goed te luisteren en mijn eigen ervaring te delen. Hierdoor voel je je gehoord. Het is helemaal niet gek dat je iets in het begin spannend vindt. Ik stel de ander gerust dat hij/zij echt mag zijn wie die is bij ons. Hier bij Careflex hebben we geen harde eisen, maar kijken we per persoon of er een match is. En daarbij proberen we iedereen een kans te geven en samen uit te zoeken hoe je in jouw kracht kan staan. Dat vind ik zo mooi aan ons. Het maakt niet uit wie je bent, wat je doet en hoe je eruitziet. We krijgen allemaal dezelfde kans om aan het werk te gaan en je in te zetten voor de zorg.

Hoe laat jij een medewerker die niet helemaal zeker is in zijn kracht staan?

Ik kijk vooral naar de persoonlijkheid en kwaliteiten van een persoon. Wie ben je en wat heb je nodig van de ander? Hoe zie ik de ander en hoe ziet diegene zichzelf? Het is altijd maatwerk waarbij je samen een relatie opbouwt. Als een medewerker het spannend vindt om op een nieuwe groep te gaan, bel ik van te voren en vraag ik hoe ze erin staan. Ik zet altijd mijn eigen enthousiasme in. Vaak vertel ik ook over de doelgroep zodat medewerkers wat zekerder zijn voordat ze naar de groep gaan. Achteraf bel ik ook meteen om te vragen hoe de dienst is gegaan. Als ik merk dat een medewerker zenuwachtig is, vraag ik ook nog wel eens tussendoor: ‘Hé, hoe is je dienst? Hoe voel je je?’ Contact onderhouden helpt heel erg. Dan weten medewerkers dat ze er niet alleen voor staan.

Een portretfoto van zorgmanager Lyzanne die glimlacht.

Heb je wel eens meegemaakt dat iemand gepest werd?

Nee, niet in specifieke zin. Je merkt soms wel dat er door eigen onzekerheid of pestgedrag een zwakke schakel is in een groep. Je ziet het ook wel eens in de jeugdzorg of gehandicaptenzorg waarbij iemand buiten de groep staat. De rest van de groep merkt dit en gaat zich bewust of onbewust hier ook naar gedragen. Daardoor voelt de ander zich vergeten, niet gezien en niet gehoord. Ze sluiten zich dan op in hun kamer en doen niet meer mee met de rest.

Hoe zie je dat iemand zich niet prettig voelt in een groep?

Je merkt vaak dat iemand zich niet op zijn plek voelt. Hier ben ik, met veel andere medewerkers, erg alert op. Ik vind het belangrijk dat er een veilig klimaat is. Je ziet soms signalen, zoals dat een cliënt met zijn handen friemelt of wiebelt op zijn benen. Iemand voelt zich dan niet prettig, maar doet mee omdat het moet. Er wordt soms geroddeld of je ziet anderen meegaan in het niet betrekken van een persoon. Bij gehandicaptenzorg zie je weer andere signalen. Deze cliënten kunnen niet altijd praten waardoor je iemands lichaamstaal moet aflezen. Dat is veel meer non-verbaal. Een hiërarchie in een groep ontstaat zo snel, dat is echt ongelofelijk. Het is goed waakzaam te zijn op zulke signalen en vanuit daar er iets mee te doen.

"Iedereen krijgt een kans. Dat is wat ik mooi vind aan ons. Maakt niet uit wie je bent, wat je doet, hoe je eruitziet."

Zorgmanager Lyzanne wandelt over straat en belt met iemand

Wat doe je als je ziet dat iemand buiten de groep staat?

Ik ben daar heel gevoelig voor. Dan ga ik juist naast die cliënt staan. Iemand die onbegrepen gedrag vertoont of niet gezien of gehoord wordt, daar steek ik mijn energie in. Dit doe ik door nabijheid te bieden en een lijntje te creëren. Ik kijk altijd naar de interesses van een persoon. Door me niet helemaal in te lezen, ga ik juist uit van de persoon die voor me zit. Op basis daarvan, wat ik vanuit een helikopterview voel en zie, zet ik mijn begeleidersstijl in. Cliënten die onbegrepen gedrag vertonen of buiten de groep vallen, zijn mijn favoriete cliënten. Die ga ik terug in hun kracht zetten. Ik ga dan op zoek naar de kleine dingen die zo’n cliënt heel leuk maken. Die deel ik met de rest van de groep.

"Cliënten die onbegrepen gedrag vertonen of buiten de groep vallen, zijn mijn favoriete cliënten. Die ga ik terug in hun kracht zetten."

Hoe gaat dat in zijn werk?

Ik haal de cliënt dan uit de situatie of ik begin een gesprekje. Ik laat de ander zich belangrijk voelen. Dan zeg ik bijvoorbeeld: ‘Hé, kan je me even helpen? Ik weet natuurlijk niks, dus ik heb echt even jouw hulp nodig.’ Je ziet dat soms andere cliënten dan ook hulp willen bieden. En dan zeg ik: ‘Ja, maar jij bent daar al mee bezig en zij kan me ook even helpen. Ik zie gewoon dat zij dat kan.’ Zo probeer ik dat dan. Het lukt niet altijd, maar vaak ook wel! Heel bewust neem ik de rest van het team ook mee. Tijdens de overdracht vertel ik uitgebreid wat ik heb gedaan. Ik probeer mensen te verbinden en vaak gaat iedereen mee in mijn enthousiasme. Soms vragen mensen: ‘Wow Lyzanne, wat deed je nou? Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?’ Ik probeer altijd een lijntje te leggen. Ik ga bijvoorbeeld wandelen en als ik terug kom zeg ik tegen mijn collega: ‘Hé, we zijn gaan wandelen. Misschien wil hij wel eens vertellen hoe het is geweest.’ Dan loop ik weg en laat ik de cliënt bij mijn collega achter. Zo probeer ik iedereen altijd mee te nemen in die flow. Ik ben echt wel iemand die dan opstaat, alert is en zegt: ‘Kom op, we zijn allemaal normaal. We mogen zijn wie we zijn!’

Zo horen we het graag. Een mooie herinnering om altijd op te staan voor iedereen die zich niet prettig voelt in een groep. Laten we een arm om de ander heen slaan en zeggen: ‘je hoort er helemaal bij en je bent goed zoals je bent.’ Bedankt voor het delen van jouw ervaring, Lyzanne!

Terug naar overzicht