‘Ik trek die vent over de balie. Wat een rotvent zeg’. Een kreet die vanmorgen gepaard ging met stampvoeten, gerichte bewegingen en diep gefrustreerde verzuchtingen.

Vandaag de derde training VR-LVB voor onze Careflexcollega’s: werkers in de complexe zorg. Ik zag de deelnemerslijst: zeer gevarieerd gezelschap. Collega’s die weinig tot geen ervaring hebben in het werken met mensen met een LVB, anderen die juist zeer veel ervaring hebben: werken volle bak op (gesloten) jeugdzorggroepen, in de gehandicaptenzorg en binnen het forensische werkveld.

We starten met een kennismaking. Deelnemers hadden voorafgaande aan de training drie vragen ter voorbereiding meegekregen:

1. Wat is volgens jou LVB?
2. Wat inspireert jou in het werken met mensen met een LVB?
3. Welke knelpunten ervaar je in het werken met mensen met een LVB?

De deelnemers spreken hun verwachtingen van de training uit en delen hun kennis over LVB. Vervolgens bespreken we enkele cijfers, typeringen van gedragingen van mensen met een LVB.

Er hangt een zekere ‘spanning’ in de lucht: want tja, die VR-beleving, wat kan ik daar nu van verwachten?

We verplaatsen ons naar de ruimte waar de VR-beleving plaats vindt. Twee deelnemers starten en hanteren vrij vlotjes de joystick. Non-verbaal zie ik bij hen uiteenlopend gedrag: verslagenheid, emoties, frustratie, rust, boosheid.

Een deelnemer uit de groep (veel ervaring in de complexe zorg en werken met mensen met een LVB) observeerde haar trainingsgenoten. Na een kwartier was zij aan de beurt. Getooid met een oogmasker, mondkapje en  handschoenen zet ik de bril op haar hoofd. Ik registreer een hoge adem, trillende vingers en onrustige bewegingen. Ik vraag haar: ‘gaat het oké met je’? Deelnemer: ‘Ja, maar ik vind het wel spannend, ik heb nog nooit zo’n bril op gehad’. Ik stel haar gerust en met wat kleine instructies start ze het scenario.

Ik hou haar in de gaten, en kon aan haar bewegingen zien waar ze zich in het scenario bevond.

Diepe zuchten, ‘jaaaaahaaa dat doe ik toch’, ‘nou, doe normaal joh’. De bewegingen met de joystick worden krachtiger. Ze zet haar stappen stevig op de grond en roept door de ruimte: ‘ja joh, doe eens even normaal, ik kan toch gewoon niet naar jou toe komen?’. ‘Marianne, die bril is echt niet goed hoor, de joystick doet het ook niet, ik blijf hangen en kom gewoon niet verder. Wat een rotjoch zeg, ik trek hem zo over de balie’.  Ik kom even bij haar staan en geef haar wat joystick-instructies.

Wederom een diepe zucht en ze probeert het nog een keer, maar komt er niet doorheen. Vol frustratie zet ze de bril af: ‘wat is dit nu weer voor een gedoe joh, wat een waardeloze vent. Die trek ik zo over de balie en echt, die bril en joystick doen het niet goed’.

Even denk ik bij mezelf: zou het scenario zijn vastgelopen? Ik besluit om haar het scenario opnieuw te laten starten. ‘Ja maar dan wel met die andere bril want deze bril is echt niet goed’.

Ze start opnieuw het scenario, met een andere bril. Wederom een diepe zucht. Ik help haar op gang en geef de joystick aan haar. Ze komt nu wel een stuk verder in het scenario. Toch blijft ze gefrustreerd over wat er in het scenario gebeurt.

Nadat iedereen de VR-beleving had gedaan is het tijd voor reflectie. Iedereen deelt zijn/haar primaire ervaringen. We bespreken daarna 3 vragen:

1. Wat heb ik geleerd over mensen met een LVB?
2. Wat heb ik geleerd van mezelf?
3. Wat ga ik vanaf morgen anders doen in mijn begeleiding aan mensen met een LVB?

Deze reflectie is wisselend. Blijft grotendeels algemeen. Ook bij deze collega. Ik overweeg of ik mijn observaties en public zal teruggeven maar kies ervoor dat na de training individueel met haar te doen.

Na de training heb ik contact met haar gezocht en haar teruggegeven: De frustratie die je liet zien ligt niet aan de bril, aan het scenario, aan de joystick, aan de irritante baliemedewerker. Iemand met een LVB ervaart veel frustratie in een wereld om zich heen die anders reageert dan hij/zij wil. Je hebt de beleving juist heel intens ervaren en bent heel dicht bij het gevoel van iemand met LVB gekomen.

Het was even stil…. “Marianne….. nu begrijp ik pas waarom cliënten vaak gefrustreerd zijn, boos worden, zich terugtrekken en verbaal agressief kunnen reageren. Oh, dit is een enorme eye-opener voor me zeg. Dank dat ik die VR-beleving heb mogen doen en daar ook nu nog op kan reflecteren. Mijn begrip en passie voor werken met mensen met een LVB is alleen maar toegenomen. En oh, wat ga ik mijn interventies anders inrichten zeg. Ze verdienen dat!”.