Als teamleider binnen Careflex en als professional in de hulpverlening heeft me dit nog meer doen focussen op de mensen waar we iedere dag mee werken. Wat als de wereld om je heen altijd onbegrijpelijk is? Wat als de wereld altijd bedreigend en onberekenbaar is? Wat zou je dan nodig hebben van de professionals om je heen? In deze blog wil ik graag de vertaalslag maken hoe we met de huidige situatie als basis, mensen zouden kunnen begeleiden.  

In de dagelijkse praktijk zijn er legio voorbeelden van gedrag wat als complex gedrag kan worden bestempeld. Achter dit gedrag gaat echter een vraag schuil die vanuit inzicht juist beantwoord kan worden en waar begrip voor kan zijn. Een cliënt die vanuit angst anderen aanvalt, omdat hij of zij functioneert op het ontwikkelingsniveau van een baby van 0 tot 6 maanden. Een cliënt met ASS die complex gedrag laat zien, omdat een deel van het dagprogramma nu niet door kan gaan. Een cliënt die ageert op uitspraken, omdat hij of zij in de basis de intonatie en mimiek interpreteert of de communicatie in woorden niet begrijpt. Er zijn legio voorbeelden waar de reden belangrijker is om naar te kijken dan het gedrag wat iemand vertoont.  

Om echt de reden achter gedrag te weten te komen is een open houding nodig vanuit de hulpverlening. Geen oordeel over het gedrag, maar nieuwsgierigheid naar de achtergrond. Echt luisteren om te horen vraagt om tijd en om steeds weer de check of je de ander begrepen hebt. Minder werken vanuit protocollen en programma’s helpt een doelgroep die heel situationeel leeft. De weerstand die mensen vertonen minder beteugelen, maar onderzoeken wat de aanleiding was voor het gedrag. Als we de reden van gedrag achterhalen, kunnen we de omgeving beter inrichten en complex gedrag verminderen. Maar belangrijker nog, we kunnen het leven van deze mensen leuker en fijner maken.  

 Juist in deze periode is bewustzijn nodig, kritisch kijken naar ons handelen en oprecht luisteren naar deze mensen. Dit is overigens niet alleen in de zorg belangrijk, maar ook in de maatschappij, in ons dagelijkse leven. Weerstand is een reden om te gaan onderzoeken. Complex gedrag vormt de basis om te werken naar een situatie waarin deze persoon geen complex gedrag meer hoeft te laten zien. De omgeving veilig maken, duidelijk en ingericht naar het vermogen van de cliënt. Passende begeleiding voor unieke mensen die leven in een complexe wereld.  

Leanne Hendrikx is 37 jaar en werkt inmiddels 20 jaar in de zorg. Sinds april 2020 is Leanne als Teamleider werkzaam bij Careflex Zorg Groep. Ze is gespecialiseerd als verpleegkundige in de psychiatrie. In haar managementrol staan verbinden, situationeel leidinggeven en projectmatig werken centraal.